4.5

Sociaal-maatschappelijk

De indicatoren binnen het thema ‘Sociaal-maatschappelijk’ zijn onder te verdelen in twee clusters: voorzieningen en de houding van inwoners.

De aanwezigheid van voorzieningen zoals winkels en horecagelegenheden draagt (tot op zekere hoogte) bij aan de aantrekkelijkheid van een gebied als woonlocatie. Voor de inwoners is het belangrijk dat er een gevoel van balans is, wat niet altijd in objectieve cijfers te meten is. Het gaat hierbij niet alleen om feitelijke (het aantal X per Y) gegevens, maar ook om de manier waarop bewoners die balans ervaren.

Schematische weergave 15: Schema sociaal-maatschappelijke indicatoren.

Figuur 15: Een schematische weergave van de sociaal-maatschappelijke impact indicatoren opgedeeld in twee clusters: voorzieningen en houding van inwoners.

© Iris van den Broek via NBTC

Sociaal-maatschappelijk - voorzieningen

  • Aantal detailhandelsvestigingen per 10.000 inwoners

  • Aantal horecavestigingen per 10.000 inwoners

  • Aantal vestigingen cultuur, sport, recreatie per 10.000 inwoners

  • Afstand tot voorzieningen in km

  • Aantal voorzieningen binnen 5 kilometer

  • Aantal hectare leegstaande winkelvloeroppervlakte

  • Aantal leegstaande verkooppunten in centrumgebieden

Er zijn twee bronnen die inzicht geven in het aantal vestigingen, dit zijn de Kamer van Koophandel en LISA:

  • LISA geeft niet standaard inzicht in het aantal detailhandel en horecavestingen in een gemeente, regio of provincie. Deze data kunnen wel gekocht worden via het LISA online dataportaal.

  • Op het dashboard met regiodata van de Kamer van Koophandel is deze data wel standaard beschikbaar.

Voor inzicht in het aantal vestigingen detailhandel en het aantal horecavestigingen per 10.000 inwoners wordt vanwege de beschikbaarheid van de data gebruik gemaakt van de data uit het dashboard van de KvK.

Het KvK regiodata-dashboard geeft inzicht in het aantal vestigingen in Nederland, in de provincies, regio’s (COROP) en per gemeente. Het is ook mogelijk om zelf een regio samen te stellen, bijvoorbeeld als het COROP-gebied niet overeenkomst met de toeristische regio. Het dashboard geeft inzicht in het aantal vestigingen (absoluut), het aantal vestigingen per 10.000 inwoners per gebied, de ontwikkeling van het aantal vestigingen per 10.000 inwoners en het aantal vestigingen per 10.000 inwoners naar sector. De sectoren die onderscheiden worden zijn: zakelijke diensten, detailhandel, bouw, groothandel, gezondheid, ICT en media, logistiek, industrie, sport-cultuur-recreatie, persoonlijke dienstverlening, horeca, land- en tuinbouw, financiële instellingen, energie-water-milieu en overig. Deze sectoren kunnen onderling vergeleken worden.

Tabel 23: Aantal vestigingen detailhandel, horeca en cultuur, sport, recreatie.

Detailhandel

Horeca

Cultuur, sport, recreatie

Nederland

150,7

53,4

75,4

Gelderland

148,8

45,0

63,2

Zeeland

145,6

78,2

43,9

Friesland

157,8

52,4

58,7

Noord-Holland

162,6

80,0

129,3

Bron: Regiodata KvK, 1 januari 2025

De Impactmonitor Toerisme van NBTC geeft daarnaast ook inzicht in:

  • de afstand (km) tot voorzieningen (in km) (museum, hotel, café, supermarkt, restaurant);

  • het aantal (absoluut) voorzieningen binnen 5 kilometer (museum, hotel, café, supermarkt, restaurant);

Bron: CBS

  • het aantal hectare leegstaande winkelvloeroppervlakte;

  • het aantal (absoluut) leegstaande verkooppunten in centrumgebieden.

Bron: Locatus

Deze informatie is hier te vinden.

Sociaal-maatschappelijk – houding inwoners

Het gaat bij de houding van de inwoners vooral om de balans. Om dit te kunnen meten is het noodzakelijk om bewonersonderzoek uit te voeren. Met een aantal partijen uit de sector is een basisvragenlijst voor bewonersonderzoek (Bijlage B) opgesteld voor het meten van de balans bewoners – toeristen. De vragenlijst bevat een aantal kernvragen en in aanvulling daarop een aantal optionele vragen. De uitkomsten hebben vooral betekenis als ze ergens mee vergeleken kunnen worden. Door in verschillende gemeenten (deels) dezelfde vragen te stellen, is een vergelijking tussen deze gemeenten mogelijk.

De hoofdonderwerpen die in de vragenlijst aan de orde komen zijn:

  • Mening inwoners over aantal bezoekers in de gemeente (perceptie)

  • Ervaren drukte door inwoners

  • (Weging van) voor- en nadelen toerisme (invloed op: economie, cultuur & maatschappij, voorzieningen en leefomgeving) voor inwoners

  • Steun voor toerisme bij inwoners

Scroll

Figuur 15: Een schematische weergave van de sociaal-maatschappelijke impact indicatoren opgedeeld in twee clusters: voorzieningen en houding van inwoners.

Schematische weergave 15: Schema sociaal-maatschappelijke indicatoren.

De indicatoren binnen het thema ‘Sociaal-maatschappelijk’ zijn onder te verdelen in twee clusters: voorzieningen en de houding van inwoners.

De aanwezigheid van voorzieningen zoals winkels en horecagelegenheden draagt (tot op zekere hoogte) bij aan de aantrekkelijkheid van een gebied als woonlocatie. Voor de inwoners is het belangrijk dat er een gevoel van balans is, wat niet altijd in objectieve cijfers te meten is. Het gaat hierbij niet alleen om feitelijke (het aantal X per Y) gegevens, maar ook om de manier waarop bewoners die balans ervaren.

Sociaal-maatschappelijk

4.5

© Iris van den Broek via NBTC

  • het aantal hectare leegstaande winkelvloeroppervlakte;

  • het aantal (absoluut) leegstaande verkooppunten in centrumgebieden.

Bron: Locatus

Deze informatie is hier te vinden.

De Impactmonitor Toerisme van NBTC geeft daarnaast ook inzicht in:

  • de afstand (km) tot voorzieningen (in km) (museum, hotel, café, supermarkt, restaurant);

  • het aantal (absoluut) voorzieningen binnen 5 kilometer (museum, hotel, café, supermarkt, restaurant);

Bron: CBS

Bron: Regiodata KvK, 1 januari 2025

Scroll

Detailhandel

Horeca

Cultuur, sport, recreatie

Nederland

150,7

53,4

75,4

Gelderland

148,8

45,0

63,2

Zeeland

145,6

78,2

43,9

Friesland

157,8

52,4

58,7

Noord-Holland

162,6

80,0

129,3

Tabel 23: Aantal vestigingen detailhandel, horeca en cultuur, sport, recreatie.

Voor inzicht in het aantal vestigingen detailhandel en het aantal horecavestigingen per 10.000 inwoners wordt vanwege de beschikbaarheid van de data gebruik gemaakt van de data uit het dashboard van de KvK.

Het KvK regiodata-dashboard geeft inzicht in het aantal vestigingen in Nederland, in de provincies, regio’s (COROP) en per gemeente. Het is ook mogelijk om zelf een regio samen te stellen, bijvoorbeeld als het COROP-gebied niet overeenkomst met de toeristische regio. Het dashboard geeft inzicht in het aantal vestigingen (absoluut), het aantal vestigingen per 10.000 inwoners per gebied, de ontwikkeling van het aantal vestigingen per 10.000 inwoners en het aantal vestigingen per 10.000 inwoners naar sector. De sectoren die onderscheiden worden zijn: zakelijke diensten, detailhandel, bouw, groothandel, gezondheid, ICT en media, logistiek, industrie, sport-cultuur-recreatie, persoonlijke dienstverlening, horeca, land- en tuinbouw, financiële instellingen, energie-water-milieu en overig. Deze sectoren kunnen onderling vergeleken worden.

  • Aantal detailhandelsvestigingen per 10.000 inwoners

  • Aantal horecavestigingen per 10.000 inwoners

  • Aantal vestigingen cultuur, sport, recreatie per 10.000 inwoners

  • Afstand tot voorzieningen in km

  • Aantal voorzieningen binnen 5 kilometer

  • Aantal hectare leegstaande winkelvloeroppervlakte

  • Aantal leegstaande verkooppunten in centrumgebieden

Er zijn twee bronnen die inzicht geven in het aantal vestigingen, dit zijn de Kamer van Koophandel en LISA:

  • LISA geeft niet standaard inzicht in het aantal detailhandel en horecavestingen in een gemeente, regio of provincie. Deze data kunnen wel gekocht worden via het LISA online dataportaal.

  • Op het dashboard met regiodata van de Kamer van Koophandel is deze data wel standaard beschikbaar.

Sociaal-maatschappelijk - voorzieningen

De hoofdonderwerpen die in de vragenlijst aan de orde komen zijn:

  • Mening inwoners over aantal bezoekers in de gemeente (perceptie)

  • Ervaren drukte door inwoners

  • (Weging van) voor- en nadelen toerisme (invloed op: economie, cultuur & maatschappij, voorzieningen en leefomgeving) voor inwoners

  • Steun voor toerisme bij inwoners

Het gaat bij de houding van de inwoners vooral om de balans. Om dit te kunnen meten is het noodzakelijk om bewonersonderzoek uit te voeren. Met een aantal partijen uit de sector is een basisvragenlijst voor bewonersonderzoek (Bijlage B) opgesteld voor het meten van de balans bewoners – toeristen. De vragenlijst bevat een aantal kernvragen en in aanvulling daarop een aantal optionele vragen. De uitkomsten hebben vooral betekenis als ze ergens mee vergeleken kunnen worden. Door in verschillende gemeenten (deels) dezelfde vragen te stellen, is een vergelijking tussen deze gemeenten mogelijk.

Sociaal-maatschappelijk – houding inwoners