Deze alinea biedt een overzicht van de beschikbare bronnen die inzicht verschaffen in de omvang van het bezoek aan een bestemming. De omvang van het verblijfstoerisme wordt gemeten aan de hand van het aantal gasten en overnachtingen. Voor dagtoerisme wordt zowel gekeken naar het aantal recreatieve activiteiten van eigen inwoners als naar het aantal toeristische dagbezoeken. 

Schematische weergave 3: Indicatoren omvang dag- en verblijfsbezoek

Figuur 3: Een schematische weergave van indicatoren die onder verblijfstoerisme en dagtoerisme en recreatie vallen.

Op dit moment zijn er drie bronnen beschikbaar die inzicht geven in de omvang van (delen van) het verblijfstoerisme in Nederland. Dit zijn de Statistiek Logiesaccommodaties (CBS), het CBS Vakantieonderzoek (CVO) en het Onderzoek Inkomend Toerisme (NBTC). Onderstaande tabel geeft inzicht in de kenmerken van en de overeenkomsten en verschillen tussen de onderzoeken. 

Tabel 1: Landelijke bronnen omvang verblijfstoerisme

* In 2024/2025 zijn de mogelijkheden verkend voor het regionaliseren van de data uit de Statistiek Logiesaccommodatie. Conclusie: deze gegevens zijn voor slechts een beperkt deel van de gemeenten en ook lang niet voor alle COROP-gebieden betrouwbaar. Volledige conclusies zijn te vinden in de rapportage ‘Regionaliseren Toeristische Statistieken’ van het Data & Development Lab (DDL).

** Vanaf 2002 gaf het CVO inzicht in het vakantiegedrag van Nederlanders. Data hiervan kon destijds aangekocht worden door geïnteresseerden en werd beperkt door het CBS gepubliceerd. Vanaf 2017 is er meer data vrij toegankelijk.

Het Vakantieonderzoek van het CBS geeft op landelijk niveau inzicht in het aantal ‘vakanties in een eigen recreatief onderkomen’ (ook wel vaste standplaats vakanties genoemd). Vanwege de beperkte basis levert dit op provinciaal niveau geen inzichten op.

In Zeeland is in 2022 een aanvullend onderzoek uitgevoerd naar de vaste gast: HZ Kenniscentrum Kusttoerisme, Vaste gasten in Zeeland 2022. De onderzoekaanpak wordt omschreven in het rapport.

Het is mogelijk het aantal overnachtingen te berekenen op basis van de toeristenbelasting (methode HZ Kenniscentrum Kusttoerisme). Voordeel van deze methode is dat er geen sprake is van een steekproef en de cijfers op gemeentelijk (of soms woonplaats) niveau beschikbaar zijn. Bij het gebruiken van een uniforme methode voor deze berekening is het mogelijk een vergelijking te maken tussen de gemeenten in een regio/provincie of een benchmark met een andere regio. Daarnaast wordt in sommige regio’s gebruik gemaakt van een nachtregister om het aantal overnachtingen te tellen.

Op dit moment zijn er twee bronnen beschikbaar die inzicht geven in (delen van) de omvang van het dagtoerisme en recreatie in Nederland en de provincies. Dit zijn Het Nederlands Vrijetijdsonderzoek (NBTC) en het Onderzoek Inkomend Dagtoerisme (NBTC). Onderstaande tabel geeft inzicht in de kenmerken van en de overeenkomsten en verschillen tussen de onderzoeken. 

Tabel 2: Landelijke bronnen omvang dagtoerisme en recreatie

* Gemeentelijke cijfers kunnen op totaal niveau (alle vrijetijdsactiviteiten) uit de standaard gehaald worden. Deze cijfers zijn door een te kleine steekproef echter indicatief en zijn daarom niet in deze R&T Standaard opgenomen.

** Bij de analyse volgens de afbakening R&T standaard worden alle activiteiten meegenomen die minimaal 2 uur duren. Tevens worden de activiteiten meegenomen die in combinatie worden ondernomen en samen een duur hebben van minimaal 2 uur. Verder zijn er twee activiteiten voorwaardelijk uitgesloten: de activiteit ‘Paardrijden’ telt niet mee als het op het eigen terrein is gedaan. De activiteit ‘Toeschouwer bij een sportwedstrijd’ telt alleen mee als het een wedstrijd op professioneel-/topsportniveau is.

Cijfers over nationaal en internationaal dagtoerisme naar Europese landen zijn op

nationaal niveau beschikbaar via Eurostat, onder de dataset ‘Same-day visits’.