De basis voor de eerste Landelijke R&T Standaard in 2009 was de economische betekenis van de sector. De economische betekenis wordt uitgedrukt in (directe) bestedingen en werkgelegenheid. In deze alinea worden hiervoor de volgende indicatoren gehanteerd:

• Totale toeristisch-recreatieve bestedingen (verblijf, recreatie en dagbezoek)

• Omvang van directe werkgelegenheid

• Aandeel T&R banen in totaal aantal banen

Schematische weergave 9: Schema economische indicatoren directe bestedingen en werkgelegenheid

Figuur 9: Een schematische weergave van de economische impact indicatoren voor (directe) bestedingen en werkgelegenheid.

Er zijn drie bronnen die inzicht geven in de bestedingen tijdens verblijfsbezoek in Nederland. Dit zijn het Vakantieonderzoek (CVO) van het CBS en het Onderzoek Inkomend Toerisme van NBTC en voor de zakelijke markt het Continu Zakenreisonderzoek. Hieronder een overzicht van de overeenkomsten, de verschillen en de bijzonderheden.

Tabel 19: Landelijke bronnen bestedingen verblijfstoerisme

Via het dashboard van het CBS Vakantieonderzoek (CVO) is er op provinciaal niveau inzicht in totale directe bestedingen door binnenlandse vakantiegangers en in gemiddelde bestedingen per vakantie.

Voor de Landelijke R&T standaard kan op provinciaal niveau uitgegaan worden van deze cijfers.

Om uitspraken te kunnen doen op een lager niveau moet aanvullend onderzoek gedaan worden (bijv. door gebruik te maken van de toeristenbelastingcijfers. Om door te kunnen rekenen kan gebruik gemaakt worden van de gemiddelde bestedingscijfers per provincie. Het is ook mogelijk om door te rekenen met de bestedingscijfers per accommodatievorm, deze zijn niet standaard beschikbaar in de rapportage of database, maar kunnen op verzoek uitgedraaid worden.

Het Onderzoek Inkomend Toerisme (OIT) (NBTC) geeft inzicht in de bestedingen van buitenlandse verblijfsgasten, maar dit onderzoek wordt slechts eens per 3 tot 4 jaar uitgevoerd. De Statistiek Logiesaccommodaties (SLA) (CBS), laat wel de ontwikkeling van het bezoek van buitenlandse verblijfsgasten zien.

Provincies die deelnamen aan het Continu Zakenreis Onderzoek krijgen hierdoor inzicht in de bestedingen tijdens meerdaagse en eendaagse zakenreizen op provinciaal niveau op van de zakelijke gasten. Dit onderzoek is alleen beschikbaar voor de afnemers.

Er zijn twee bronnen die inzicht geven in de bestedingen tijdens dagbezoek of vrijetijdsactiviteit in Nederland. Dit zijn het Nederlands Vrijetijdsonderzoek (NVTO) van NBTC en het Onderzoek Inkomend Dagtoerisme (OID) van NBTC. De pilot met betrekking tot zakelijk dagboek wordt bij dit onderwerp vooralsnog buiten beschouwing gelaten. Hieronder een overzicht van de overeenkomsten, de verschillen en de bijzonderheden.

Tabel 20: Landelijke bronnen omvang dagtoerisme en recreatie

Er zijn geen bestedingscijfers beschikbaar op regionaal of gemeentelijk niveau, de steekproef van het onderzoek is hiervoor te klein.

Het Nederlands Vrijetijdsonderzoek (NVTO) biedt zowel op landelijk als provinciaal niveau inzicht in de bestedingen aan uithuizige vrijetijdsactiviteiten van een uur of langer, inclusief eventuele reistijd. Daarbij worden zowel de totale bestedingen als de gemiddelde uitgaven per activiteit per provincie in kaart gebracht.

Via het dashboard van dit onderzoek is het mogelijk om in te zoomen bestedingen tijdens specifieke activiteiten (bijvoorbeeld fietsentochten of funshoppen), waardoor gedetailleerde analyses en vergelijkingen gemaakt kunnen worden.

Het Onderzoek Inkomend Dagtoerisme (OID) biedt inzicht in de bestedingen van buitenlandse dagbezoekers uit België en Duitsland. Hierbij worden zowel de totale bestedingen als de mediaan van de uitgaven per activiteit per herkomstland in kaart gebracht.

Daarnaast geeft de publicatie op provinciaal niveau een overzicht van de mediaan van de bestedingen per persoon per dagbezoek van zowel Belgische als Duitse bezoekers. Let op: dit zijn dus niet de gemiddelde bestedingen per persoon per dagbezoek. In de volgende editie van het Onderzoek Inkomend Dagtoerisme, zal wel het gemiddelde gepubliceerd worden.

De voorgaande alinea’s belichten de directe uitgaven aan toerisme en recreatie, maar de economische impact van deze sector reikt verder dan alleen deze uitgaven. Daarom heeft het Kennisnetwerk Economische Impactanalyses Toerisme en Recreatie (KNEITER), in samenwerking met het Data & Development Lab (DDL), een leidraad ontwikkeld voor economische impactanalyses binnen deze sector.

Het doel van de KNEITER-leidraad is om de kwaliteit en vergelijkbaarheid van economische impactstudies in toerisme en recreatie te verbeteren. Hierdoor kunnen beter onderbouwde en gerichtere beleidsbeslissingen worden genomen. De leidraad houdt rekening met zowel de directe als de indirecte economische impact van de sector.

Er zijn twee bronnen die inzicht bieden in de (absolute) werkgelegenheid binnen de R&T-sector en het aandeel van de R&T-sector in de totale werkgelegenheid. Dit zijn:

• De Arbeidsmarktmonitor van het NBTC: Gebaseerd op microdata van het CBS, biedt deze monitor gedetailleerde informatie over de arbeidsmarkt in de R&T-sector.

• LISA (Landelijk Informatiesysteem van Arbeidsplaatsen): Een uitgebreide databank met gegevens over alle vestigingen in Nederland waar betaald werk wordt verricht.

Hieronder volgt een overzicht van de overeenkomsten, verschillen en bijzonderheden van beide bronnen.

Schematische weergave 10: Schema economische indicatoren

Figuur 10: Een schematische weergave van de economische impact indicatoren werkgelegenheid en aandeel banen.

Tabel 21: Werkgelegenheid R&T sector

Schematische weergave 11: Onderverdeling deelsectoren Arbeidsmarktmonitor

Figuur 11: Een schematische weergave van de onderverdeling van deelsectoren in de Arbeidsmarktmonitor.

Schematische weergave 11a: Voorbeeld onderverdeling deelsectoren Arbeidsmarktmonitor: Vermaak

Figuur 11a: Een schematische weergave van een voorbeeld van de onderverdeling van deelsectoren in de Arbeidsmarktmonitor.

De arbeidsmarktmonitor met CBS-cijfers lijkt de meest geschikte bron voor de R&T Standaard – zeker wanneer deze bron ook van een weging gebruik gaat maken. Deze bron biedt verschillende voordelen ten opzichte van bijvoorbeeld LISA. Zo wordt in de arbeidsmarktmonitor uitgegaan van FTE’s in plaats van grote en kleine banen, zoals bij LISA het geval is. Daarnaast betreft het geregistreerde arbeid in plaats van enquêtegegevens, wat de betrouwbaarheid vergroot. Ook speelt mee dat LISA werkt met een vaste peildatum van 1 april (in sommige provincies 1 mei), waardoor seizoensgebonden werkgelegenheid buiten beeld blijft.

Het aandeel R&T banen op de totale werkgelegenheid van een gemeente, regio of provincie, bereken je door het aantal banen dat toegewezen wordt aan de R&T sector te delen door totale aantal banen in deze gemeente, regio of provincie.

Het aandeel R&T banen op de totale werkgelegenheid wordt berekend met de volgende formule:

Hierbij kan er ook voor gekozen worden om niet te kijken naar het aantal banen, maar naar het aantal FTE. In bijlage 9 is een voorbeeld opgenomen van het aandeel R&T-banen op de totale werkgelegenheid in Nederland, Overijssel, Deventer en Dinkelland, gebaseerd op cijfers uit de Arbeidsmarktmonitor.

De impactmonitor geeft inzicht in de ontwikkeling de werkgelegenheid in de toeristische sector, in aantal dienstverbanden als in aantal FTE, zowel landelijk als op provinciaal niveau.