Van de indicatoren die het HZ Kenniscentrum Kusttoerisme heeft geselecteerd, heeft er slechts een betrekking op de ecologische impact, namelijk ‘energieverbruik van de sector horeca’ meegenomen. Deze worden voor de landelijke R&T Standaard aangevuld met de CO2 voetafdruk van zowel de binnenlandse als de buitenlandse verblijfsbezoekers.

Schematische weergave 12: Schema ecologische indicatoren.

Figuur 12: Een schematische weergave van de ecologische impact indicatoren energieverbruik van horeca.

De regionale klimaatmonitor geeft inzicht in het energieverbruik (in TerraJoules) van verschillende sectoren, waaronder de horeca. Horeca is te vinden onder gebouwde omgeving - commerciële dienstverlening. Hieronder een voorbeeld voor Gelderland.

Figuur 13: Energieverbruik commerciële dienstverlening - Gelderland.

Bron: Klimaatmonitor, 2025.

Het jaarlijks energieverbruik van de horecasector in verhouding tot het totale oppervlak (minus binnen- en buitenwater) wordt berekend met de volgende formule:

In bijlage 10 zijn voorbeelden opgenomen van berekeningen van het jaarlijkse energieverbruik van de horecasector in verhouding tot het totale oppervlak voor de provincie Gelderland, Arnhem en Bronckhorst.

Het maakt qua CO2 voetafdruk uit waar een verblijfsgast vandaan komt. Onderstaande grafiek laat de verschillen zien tussen een aantal herkomstlanden voor wat betreft de CO2 voetafdruk van buitenlandse verblijfsbezoekers. Deze verschillen hebben zowel te maken met het vervoer naar Nederland, de gekozen accommodatie en de ondernomen activiteiten.

Figuur 14: Gemiddelde CO2-voetafdruk van buitenlandse verblijfsbezoekers per dag. Bron: NBTC, Impact Monitor Toerisme, 2025.

De totale CO2 voetafdruk van buitenlandse verblijfsbezoekers in een bepaalde provincie is ook te vinden in de Impactmonitor Toerisme.

Hieronder een voorbeeld van de berekening voor Nederland en Friesland.

Tabel 22: Berekeningen CO2 voetafdruk per jaar voor Nederland en Friesland.

*Voor Zwitserland en Liechtenstein, Overige landen Eurozone en Overig Europa, is uitgegaan van de berekende gemiddelde CO2 uitstoot voor Spanje, Italië, Zweden, VK, Frankrijk en Denemarken (dus de Europese landen waarvan de Co2 uitstoot bekend is, excl. de buurlanden Duitsland en België.

**Voor Azië, Australië en Oceanië en Afrika wordt uitgegaan van de CO2 uitstoot door bezoekers uit de Verenigde Staten.

Bron: CBS, Statistiek Logiesaccommodaties 2023 en Centre for Sustainability, Tourism and Transport 2022.

Uit bovenstaande berekening blijkt dat de buitenlandse verblijfsgasten in Nederland met hun reis naar Nederland een CO2 voetafdruk veroorzaken van ruim 3,8 miljard kilogram CO2. De buitenlandse bezoekers aan Friesland zijn samen goed voor een voetafdruk van 62,8 miljoen kilogram CO2.

Ter vergelijking: een gemiddeld Nederlands huishouden van 2,15 personen stoot jaarlijks gemiddeld 18.500 kilogram CO2 uit. (bron: Milieucentraal, Factsheet CO2 voetafdruk huishoudens, augustus 2024). Dit komt per dag neer op bijna 24 kilogram CO2 per persoon per dag.